Jaarverslag 2024

Voorwoord
Voor u ligt het jaarverslag 2024 van de Prins Bernhard Stichting (PBS), waarin een helder overzicht wordt gegeven van de geleverde steun aan veteranen in 2024 en dieper wordt ingegaan op de achtergrond van de steunaanvragen.

Het jaar 2024 is het derde jaar, waarin de maatschappelijke gevolgen van het internationale conflict in Oekraïne zich in de Nederlandse huishoudens lieten gelden met consequenties voor het besteedbare inkomen. De verwachting, dat de steunaanvragen in 2024 eerder zouden toenemen dan afnemen is gelukkig achterwege gebleven. Opnieuw is in 2024 een lichte daling waar te nemen in het aantal aanvragen, dat de stichting heeft bereikt. De daling van het aantal steunaanvragen naar 22 in het verslagjaar lijkt te onderschrijven dat minder behoefte bestaat aan steun, maar het is echt nog te vroeg voor die conclusie. Het enorme aantal vacatures binnen de krijgsmacht, dat zich vooral voordoet in de lagere militaire functies, lijkt een mogelijke reden van de daling. Een andere reden zou kunnen liggen in de proactieve aanpak die Defensie heeft ontwikkeld om de schuldenproblematiek te beheersen, o.a. door de inzet van budget coaches in zowel de preventieve als correctieve sfeer. Verdere aandacht aan schuldenproblematiek binnen Defensie is gewenst om dit onderwerp juist bespreekbaar te doen maken, zodat tijdig wordt voorkomen dat schulden uit de hand lopen.

Inkomsten van PBS zijn verkregen uit dividenden, rente en giften en vloeien voort uit de jaarlijkse verdeling van de ontvangen gelden van de Gezamenlijke Militaire Fondsen (GMF). Het bedrag varieert per jaar, afhankelijk van de opbrengsten zoals schenkingen en legaten en de terugbetalingen van de eerder verstrekte renteloze leningen. Dankbaar zijn wij voor de donatie, die is gedaan door het NRClezersfonds in 2024 om veteranen in financiële nood te ondersteunen.

Grote waarde hecht de PBS aan de samenwerking met de Stichting Nederlands Veteranen Instituut (NLVI), de Dienst Bedrijfsmaatschappelijk Werk Defensie (DBMW) en de Stichting Gezamenlijke Militaire Fondsen (GMF). Met 22 steunaanvragen van voornamelijk postactieven is opnieuw aangetoond dat de PBS een nuttige functie vervult in deze roerige tijden, maar dat tegelijkertijd alleen effectief en duurzaam kan worden opgetreden in samenwerking met de gezamenlijke militaire fondsen.

Voor de PBS zijn de uitgangspunten voor het bestaan van de stichting: de aanwezigheid van veteranen, die behoefte hebben aan financiële steunverlening, de beschikbaarheid van adequate financiën en een bestuur, dat in staat is de individuele aanvragen te beoordelen. Door recente en komende bestuurswisselingen is de samenstelling van het bestuur nu representatief voor de steeds jeugdiger leeftijd van veteranen, die een beroep doen op de PBS en in 2025 zal het bestuur van de Prins Bernhard Stichting zich met onverminderd enthousiasme inzetten voor onze veteranen in financiële nood.

Met vriendelijke groet,

G.M.J.H. Burema
Voorzitter

Een casus:
Een jonge veteraan, die na inzet in Irak in ernstige psychische problemen is geraakt. Zijn beperkingen op het gebied van sociaal en emotioneel functioneren zijn uitzending gerelateerd. E.e.a. leidt tot drank- en drugsverslaving, waarna hij wordt ontslagen. Hij vindt werk bij een uitzendbureau, pakt alles aan, maar kan door zijn kwetsbaarheid het werk niet vasthouden. In 2023 besloot hij aan de bel te trekken bij het Veteranenloket, waar hij op een wachtlijst komt voor PTSS-behandeling binnen afzienbare tijd bij het Sinaï centrum.

Voor dit gezin, dat ondanks grote inzet er niet in slaagt om het hoofd financieel boven water te houden en de sociaalpsychologische problematiek van hulpvrager aan te pakken, besluit PBS in samenspraak met F1815 en KL1940 te steunen met een proportionele bijdrage van de PBS van €750 aan de gevraagde gift van €3.000,-. De gevraagde gift draagt bij aan de kosten voor een noodzakelijke gebitsrenovatie en een bijdrage in de aanschaf van babyspullen en speciale babyvoeding.

Geleverde steun 2024

Steunaanvragen
In 2024 zijn door het bestuur van de Prins Bernhard Stichting 22 steunaanvragen ontvangen en afgehandeld, op twee aanvragen in december na, die in 2025 zullen worden afgehandeld. Daarnaast zijn twee aanvragen van 2023 in 2024 afgerond. Op de steunaanvragen heeft de Prins Bernhard Stichting als volgt besloten:

• Elf (11) schenkingen
• Aan zeven (7) verzoeken heeft PBS of niet deelgenomen of is een afwijzing gegeven op basis van de criteria die de stichting hanteert ter toetsing;
• Twee (2) aanvragen behoefden aanvullende informatie en is afgesproken dat een nieuwe aanvraag zou worden ingediend. In beide gevallen is geen nieuwe aanvraag ontvangen.
• Twee (2) december aanvragen zijn open blijven staan, voor afhandeling in 2025.
• Er zijn geen renteloze leningen verstrekt in 2024.

b. In aanvulling op deze aanvragen in 2024 geldt:

• Twee (2) aanvragen die in december 2023 zijn ingediend, zijn afgerond in 2024. Aan beide aanvragen heeft PBS besloten niet deel te nemen.

Overzicht incidentele aanvragen 2024 (met restant 2023)
	Incidentele aanvragen	2024		2023		Totaal (€)
	2024 (met restant)	Aantal	Bedrag (€)	Aantal	Bedrag (€)
Totaal aanvragen		22		2
Totaal afgewezen		7		2
In behandeling doorgeschoven naar 2025		2
Ingetrokken en nieuwe aanvraag zou worden ingediend		2
Totaal toegekend		11		0
Leningen		0		0
Retour lening
Schenkingen		11	4.710,00
Totaal			4.710,00		0,00	4.710,00

Het totaal aan schenkingen in 2024 bedraagt € 4.710,00 een afname van 65% t.o.v. 2023, waar €8.380,00 meer werd uitgekeerd. Het totaal aan renteloze leningen is 0,00 een afname van 100% t.o.v. 2023.

Het jaar 2024 is het derde jaar van de Russische invasie in de Oekraïne. In 2020 was de verwachting, dat de Coronapandemie een aanzienlijke toename in aanvragen voor financiële steun ten gevolge zou hebben. Vervolgens was er de explosieve toename van energieprijzen in 2022-2024 door de oorlog, waardoor huishoudens in de problemen zouden kunnen komen. Dat is echter niet te zien in de aantallen of de hoogte van de bedragen van de aanvragen die in de afgelopen twee jaren zijn ontvangen. In 2024 is Defensie ook gestart met de inzet van budget coaches. Mogelijk dat deze systematiek heeft geleid tot beperking van het aantal financiële steunaanvragen in 2024.

Een casus:
Veteraan, die na drie jaar detentie op vrije voeten is gesteld. Er bestaat een groot vermoeden dat zijn psychische/lichamelijke toestand het gevolg is van zijn dienstverband met Defensie. Op grond van deze relatie kan betrokkene mogelijk aanspraak maken op een Inkomstenvoorziening (INK) van het ABP. Op het moment van de aanvraag bestaat hier onduidelijkheid over en is er sprake van een marginale financiële situatie. De veteraan wordt opgevangen voor behandeling, waarbij de betaling voor voeding en huisvesting wordt gedaan door de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). Door het afsluiten van een zorgverzekering moet worden voorzien in betaling voor de behandeling. Betrokkene is gescheiden, heeft geen kinderen en is niet-alimentatieplichtig.

Cliënt is gemotiveerd om van zijn leven iets te maken, staat open voor hulp, maar moet ook na een lange detentie weer een leven in de maatschappij oppakken. PBS steunt de veteraan door een gift van €600,- voor leefgeld om de tijd te overbruggen tot een structurele inkomensvoorziening is gerealiseerd en andere fondsen de gelegenheid te bieden te voorzien in de overig gestelde financieel behoeftestelling.

Achtergrond steunaanvragen
Sinds 2021 heeft Defensie veel aandacht besteed aan de schuldenproblematiek van haar medewerkers. Met name door de inzet van budget coaches voor persoonlijke ondersteuning en begeleiding bij het oplossen van schuldenproblematiek van Defensiepersoneel op het gebied van zowel reactieve als preventieve schuldhulpverlening. Dit verklaart mogelijk het gegeven dat in 2024 geen steunaanvragen door tussenkomst van DBMW zijn ontvangen. Daarnaast is geconstateerd dat het aantal aanvragen voor financiële steun in 2024 nog verder is afgenomen.

In 2024 zijn vanuit het NLVI opnieuw een zestal kleine aanvragen - aanvragen tot €400,- ontvangen bij de PBS, waarop snelle financiële hulp mogelijk was. De besluitvorming kan hier sneller, omdat voor een dergelijk klein bedrag geen financieel overzicht benodigd is. Het aantal kleine aanvragen wordt door NLVI verdeeld over de drie fondsen te weten F 1815, KL 1940 en PBS.

Aandacht steunaanvragen 2024
Gebleken is in 2024, dat enkele aanvragen zoveel vragen opriepen, dat een besluit door het dagelijks bestuur niet zonder aanvullende informatie kon worden genomen. Vragen die werden opgeroepen waren gelegen in financiële overzichten, waarin schulden niet waren opgenomen, een hoog uitgavepatroon voor minder noodzakelijke zaken (bijvoorbeeld roken), onduidelijkheid over inkomsten, waaronder of er sprake is van partnerinkomsten of een militair invaliditeitspensioen. Van belang voor een fonds is dat wordt beschreven welke stappen al zijn onderzocht of gedaan met gemeente, ABP, budgetcoaches of schuldhulpmaatjes, bewindvoering, schuldsanering, inschrijving centraal register uitsluiting kansspelen (CRUKS).

Telkens weer is in de aanvragen te lezen hoe stressvol een marginale soms schrijnende financiële situatie is voor de aanvrager. Vaak staat dit een positief effect van de zorgbehandeling die wordt gevolgd in de weg.

PBS weegt af of en hoe de gevraagde financiële steun het probleem voor de aanvrager oplost. Als er sprake is van financiële nood en de financiële steun draagt bij aan het herstel van de veteraan, diens gezin of ex-partner, of een structurele oplossing biedt voor diens situatie. Om die reden wordt in eerste instantie contact gemaakt met de begeleidende maatschappelijk werker om aanvullende vragen beantwoord te krijgen. De uitgaven van PBS worden immers jaarlijks getoetst aan de criteria die zij hanteert voor het verstrekken van financiële hulp.

Een casus:
Veteraan heeft twee uitzendingen gedaan, voormalig Joegoslavië en Irak. Hij heeft hierna in de burgermaatschappij verschillende opleidingen gestart en baantjes gehad, maar hij heeft zijn draai niet meer kunnen vinden. Hij leeft al zo'n 8 jaar van een uitkering en heeft moeite met extra uitgaven. Waar hij vroeger met name ging wandelen en fietsen met de hond, gaat hij nu naar ook naar de sportschool en doet hij mee aan een bewegingsgroep. Naast beweging krijgt hij zo ook meer sociale contacten. Hij zou graag sportkleding aanschaffen, te weten twee sportbroeken, een trainingspak, twee sportshirts, sportschoenen en sportsokken en een regenjack voor buitensport.

De PBS schenkt €350,00 om aanvrager te ondersteunen in zijn motivatie te gaan sporten en zo te stimuleren hierbij sociale contacten aan te gaan en zijn sociaal netwerk uit te breiden. De betrokken maatschappelijk werker zal worden geattendeerd op het feit, dat betrokkene wellicht gebaat is met diagnose en vaststelling door ABP en hij dit soort vergoedingen dan op structurele basis kan krijgen..

Financieel overzicht (verkort)

Aan het eind van 2024 stond €735,00 uit aan verstrekte renteloze leningen.

Toegekende steunaanvragen van 2020 tot en met 2024
			2020		2021		2022		2023		2024
Giften			12		17		18		19*		11
Kerstgiften			5		7		1		0		0
Kwijtschelding					1				1		0
Uitkeringen totaal			17		25		19		20		11
Uitkeringen bedrag	€		14.310		18.424		17.729		12.990		4.710
Aantal leningen			3		4		1		1		0
Leningen bedrag	€		6.000		7.249		5.000		2.000		0
Totaal bedrag	€		20.310		25.673		22.792		14.990		4.710

Vooruitblik

In 2025 zal de Prins Bernhard Stichting zich met onverminderd enthousiasme inzetten voor onze veteranen in financiële nood. De algemene indruk is dat de PBS hier nog immer een nuttige functie in vervult, maar dat tegelijkertijd alleen effectief en duurzaam kan worden geopereerd in samenwerking met de Gezamenlijke Militaire Fondsen.

De Prins Bernhard Stichting vertrouwt erop de soepele en prettige samenwerking met de fondsen aangesloten bij de GMF in 2025 voort te zetten. Helaas wijzen de voortekenen niet op een verbetering van maatschappelijke omstandigheden en internationale spanningen. Factoren als inflatie, hoge energierekeningen en woningtekort in het goedkopere segment werken vaak ook door in de toch al complexe problematiek van veteranen in (financiële) nood. De verwachting is dan ook dat de steunaanvragen ten minste gelijk – of slechts marginaal zullen dalen. Maar met de wetenschap van nu (maart 2025) over de situatie Oekraïne versus Rusland en de ophanden zijnde handelsoorlogen vanuit en met Amerika kan de situatie zomaar veranderen.

Een casus:
Een veteraan met PTSS, die afhankelijk is van een auto en een beroep doet op een schenking voor het aanschaffen van een nieuwe auto na een ongeluk in het buitenland. De financiële afhandeling verloopt traag en geeft onduidelijkheid die nog manden kan duren. Betrokkene lijdt ernstig aan de gevolgen van PTSS, die met zijn militaire verleden zijn gerelateerd en zit momenteel in de ziektewet ten gevolge van zijn burn-out klachten. De mantelzorg voor betrokkene heeft consequenties voor de tijd, die zijn partner aan haar werk kan besteden als ZZP’er, waardoor haar inkomen beperkt is. Uit het financiële overzicht wordt duidelijk, dat er geen sprake is van een wezenlijke financiële nood. Er is wel sprake van marginale financiële omstandigheden. Op grond van het financiële overzicht lijkt het echtpaar maandelijks een kleine plus te hebben. Dit is in praktijk niet het geval: ze komen eigenlijk altijd op de 0 uit. Het financieel overzicht toont kansen om op termijn de spaarcapaciteit te verruimen.

Om de vicieuze cirkel van het gezin te doorbreken, o.a. veroorzaakt door de afwezigheid van een auto, stelt de PBS in samenwerking met Fonds1815 en KL1940 voor een renteloze aflossingsvrije lening van €4.000,- te doen (waarvan €1.000,- voor PBS), totdat de uitkomsten van de verzekeraars c.q. Waarborgfonds bekend zijn, maar uiterlijk 1 jaar na het besluit van de verzekeraar c.q. Waarborgfonds. Met dat eventuele toegekende verzekeringsbedrag en/of uitkering van het Waarborgfonds dient deze renteloze aflossingsvrije lening te worden afgelost. Aanvrager is akkoord gegaan met het voorstel voor een renteloze lening van de drie fondsen.